Balanssızlık Çeşitleri Nelerdir?

Balanssızlıklar belirli sebeplere bağlı olarak ortaya çıkar ve kendi içerisinde farklı kategorilere ayrılır. Her bir balanssızlık için farklı uygulamalardan destek alınması tavsiye edilir.

Statik Balanssızlık

Statik balanssızlık durumunda sorun her iki taraf için aynı büyüklüğe ve açıya sahip olabilir. Aynı zamanda ağırlık merkezinden eşit uzaklıktadır. Aynı durum ağırlık merkezine, buradan rotor merkezlerine etki eder. Ancak iki katı büyük bir balanssızlıkta ortaya çıkan sorunlar da benzerdir. Bu tür bir rotor iki uç üstüne yataklandığı zaman ağır bölüm aşağıya gelene kadar salınım yapar.

Balanssızlık rotasyon olmadan da etkiye yol açabilir. Bu sebeple statik balanssızlık ismi verilir. Kütle merkezinin geometrik merkezden kaydırılmasına da bu durum etki eder. Rotor işletim sırasında rotor ekseninin paralel olarak salınımını yapar. Bu duruma statik balans adı verilir.

Moment Balanssızlık

İki düzlemdeki balanssızlık ortalama aynı değere sahip fakat açısal konumları itibariyle yaklaşık 180 derecelik zıt konumda yer alır. Moment balanssızlık dağılımının rotorun serbest dönüşünü durdurması beklenir. Saptanma ise mümkün değildir. Rotor artık statik balanssızlıkta da olduğu gibi hep aynı pozisyonda sabit bir şekilde durmaz. Dönen rotor, dönme eksenine dik doğrultuda salgı yapar. İki düzlemde karşılıklı balanssızlıklar bir moment meydana getirir. Moment balanssızlık bu şekilde gerçekleşir.

Dinamik Balanssızlık

Dinamik balanssızlık durumunda sadece tek bir balanssızlıktan bahsedilmesi mümkün değildir. Teorik olarak dönen eksen boyunca rastgele dağılan sonsuz sayıda balanssızlık söz konusudur. Bunlar iki rastgele düzlemde, genelde farklı değerlere ve açılara sahip olan iki ayrı balanssızlık olarak tanımlanır. Mevzu bahis balanssızlık sadece rotasyon halinde tam olarak saptanabilir. Bu durum dinamik balanssızlık olarak adlandırılır. Dinamik balanssızlığın tam olarak düzeltilebilmesi için iki ayrı dengeleme düzlemine ihtiyaç söz konusudur. Dinamik balanssızlık pratik olarak tüm rotorlarda ortaya çıkabilecek özelliklere sahiptir.

Dinamik Balans Makinesinde Kullanım Hızında mı Balanslama Yapılır?

Dinamik balans makinesi kullanıldığı zaman balanssızlık gram milimetre biriminde ölçülür. Balans makinesinin kalitesi ve hassasiyeti iş parçasını hangi hızda balanslayabileceğiniz konusunda sizlere ipuçları verir.

Modern katı yataklı dinamik balans makinelerinde mühendisler balanssızlık durumlarını daha düşük dönüş hızlarında ölçebilirler. Gerçekleştirilen balanssızlık düzeltmeleri çoğu katı rotorların hizmet ve çalışma gereksinimleri için geçerlidir. Katı rotorlarda izin verilen balanssızlık miktarları için profesyonel destek alınması tavsiye edilir.

Katı ve Esnek Rotorlar Nedir?

Rotasyon hızının artması bazı değişikliklere sebep olabilir. Şekli değişmeyen ve rezonans frekansında yer almayan özel rotorlar, katı rotor olarak adlandırılır. Esnek yapılı rotorlar ise rezonans frekanslarına yakın hızlarda çalışır. Bu tür motorlar çalışma esnasında rotor üzerinde hafif bir deformasyon meydana getirir. Esnek rotorların, yüksek hızlarda hatta servis hızlarına yakın hızlarda balanslama yapılması gerekir. Genel olarak istenen sonuçların elde edilebilmesi için yerinde balanslama yapılması tavsiye edilir.

Çok farklı hız ayarına sahip olan özel makineler, farklı boyutlara sahip iş parçaları için kullanılabilir. Bu sebeple, büyük boyutlu sistemler olarak ön plana çıkar. İş parçasının ön görülebilir balanssızlık seviyelerine sahip seri üretilmiş malzeme olduğu zaman tek hızlı balans makineleri iş parçalarını daha hızlı ve tolerans seviyeleri kapsamında balanslayabilmek için ayarlanır. Ancak ağır ve büyük boyutlu iş parçalarında balanssızlık seviyesi tam olarak bilinmez. İş ve çalışma güvenliği açısından iş parçasını doğrudan çalışma hızında döndürmeniz riskli durumların ortaya çıkmasına yol açabilir.

Ağır iş parçalarının daha düşük hızlarda döndürülmesi ve ilk balanslamasının yapılması uygundur. Daha sonraki balans düzeltmeleri yüksek devirlerde istenen hassasiyete ulaşılana kadar denenebilir.